การคำนวณหาโดสยา

การให้ยาในสัตว์นั้นจำเป็นต้องให้ในขนาดที่เหมาะสมตามน้ำหนักตัว ดังนั้นการคำนวนขนาดยาจึงสำคัญมาก

กรณีที่ 1. มีการระบุขนาดยาเป็น ml./kg

  น้ำหนักตัวสัตว์(หน่วยเป็นกิโลกรัม) x ด้วยโดสยา

เช่นฉลาก ระบุไว้ว่า 0.5 ml./kg. และสุนัขของเราหนัก 6.8 kg.

คำนวณขนาดยาได้โดย

   6.8 x 0.5

ดังนั้นปริมาณยาที่ต้องใช้ คือ 3.4 ml.

กรณีที่ 2. มีการระบุขนาดยาเป็น mg./kg.

การหาโดสยาจะต้อง

1. หาว่าต้องใส่โดสยากี่ mg./kg.

2. ความเข้มข้นของยา mg./ml.

3. หาว่าต้องใช้ยากี่ ml.

เช่นยาตัีวหนึ่ง ขนาดยาที่ใช้กับสัตว์คือ 25mg./kg. ฉลากยาเขียนความเข้มข้นไว่ว่า ใน 5ml.มีตัวยา 250mg.

1. รู้แล้วว่าโดสยา คือ 25mg./kg.

2. ความเข้มข้นของยา 250mg./5ml. ดังนั้นเอา 5 หาร = 50mg./ml.

3. สมมุติสุนัขหนัก 6kg.

  6 x 25

ดังนั้นต้องใช้ยา = 150 mg.

การคำนวณยาโดยบัญญัติไตรยางค์

มีตัวยา 250mg. ในยา 5ml.

ดังนั้นหากต้องการยา 150mg. = (150/150) x 5 = 3ml.

หรือ

มีตัวยา 50mg. ในยา 1ml.

ดังนั้นหากต้องการยา 150mg. = (150/50) x 1 = 3ml.

กรณีที่ 3. มีการระบุขนาดยาเป็น % w/v (weight/volume)

จุดสำคัญคือต้องปรับหน่วยให้เป็น mg./ml .เพื่อที่จะเอาไปคำนวณยาให้ได้

w / v หมายถึง ปริมาณยาเป็นกรัม (g) ในปริมาณยา 100ml.

ยกตัวอย่างมียาหนึ่งขวดฉลากระบุไว้ว่า มีความเข้มข้น 0.2% w/v

การคำนวณปรับความเข้มข้นให้เป็น mg./ml.

2% 

w/v

= 0.2 

g/100ml.

= 0.2 

100mg./100ml.

= 0.2 

10mg./ml.

= 0.2 x 10 

mg./ml.

= 0.2 

mg./ml.

เมื่อได้ความเข้มข้นของยาเป็น mg./ml. แล้ว และทราบโดสยาว่ากี่ mg./kg.ก็ไปคำนวนตามกรณีที่ 2 ต่อไป

***บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อให้ทราบการคำนวณยาว่าเป็นอย่งไร แต่ไม่ต้องการให้เจ้าของสัตว์เลี้ยงไปจ่ายยาให้สัตว์เอง การให้ยาในสัตว์นั้นมีปัจจัยหลายอย่างเข้ามาเกี่ยวข้อง ไม่ใช่ว่าใครก็ได้ที่รู้โดสยาแล้วก็จะสามารถจ่ายยาได้เสมอไป ต้องเลือกยาที่เหมาะสมกับโรคของสัตว์ โดยจะแปรเปลี่ยนตามสภาพร่างกายหรือปัญหาที่เกี่ยวข้อง เช่น ตับและไต ดังนั้นการจ่ายยาสัตว์ขอให้สัตวแพทย์เป็นคนสั่งจ่าย